وقتي ناتانيل بالدوين در سال 1910 اولين هدفونهاي جهان را روي ميز آشپزخانه خود ساخت، شايد فكر نميكرد كه حدود يك قرن بعد اختراع او تبديل به يكي از پراستفادهترين وسايل الكترونيكي جهان شود اما در عرض 107 سال اين بلندگوهاي اختصاصي از يك وسيله تجملاتي تبديل به يكي از ابزارهاي ضروري زندگي مدرن شدهاند. البته شكل و شمايل و قابليتهاي اين دستگاهها هم تحولات فراواني را شاهد بوده و از گوشيهاي سنگين و بزرگ فلزي با سيمهاي بلند و قطور لاستيكي به هدفونهاي بيسيم تو گوشي با وزن ناچيز و حافظه داخلي مستقل رسيدهايم. براي خواندن ادامه مطلب با ما همراه باشيد.
در نتيجه هر روز به تعداد طرفداران هدفونها افزوده ميشود و سالانه ميليونها هدفون در طرح، شكل، اندازه و كاربردهاي مختلف توليد و عرضه ميشود. بسياري از ما تنها به فاكتورهاي ظاهري مثل معروفيت نام برند يا ظاهر خاص محصول توجه ميكنيم و از خصوصيات يك هدفون خوب چيز زيادي نميدانيم. در واقع اگر هدفونهايي كه در جعبه گوشي هوشمند يا پلير موسيقي قرار دارند خراب يا گم شوند، اكثر كاربران براي تهيه جايگزين آن هيچ ايدهاي ندارند.
كدام هدفون براي شما مناسبتر است؟
براي خريد يك هدفون مناسب بايد مجموعهاي از فاكتورهاي مختلف از جمله تناسب با نيازهاي كاربر، كارايي، قيمت، اعتبار برند و كيفيت توجه شود تا بتوانيد از خريد خود نهايت استفاده را ببريد. دركنار اينها، آگاهي از خصوصيات فني مثل دامنه فركانسي و امپدانس هدفون به شما كمك ميكند تا قبل از خريد يا آزمايش يك هدفون ديد بهتري نسبت به كارايي آن داشته باشيد و بهتر بتوانيد صداي مورد نظر خود را در ميان دهها مدل و برند موجود در بازار پيدا كنيد. در ادامه نگاهي داريم به مهمترين خصوصيات انواع هدفونها، ويژگيها و كاراييهاي هر يك و در نهايت مهمترين معيارهايي كه هنگام خريد يك هدفون بايد به آنها توجه داشته باشيد. اگر شما هم قصد داريد با خريد يك هدفون، فارغ از غوغاي جهان به لذت بردن از موسيقي مشغول شويد، گزارش اين هفته ما را از دست ندهيد.
چند نكته قبل از خريد هدفون
بسياري از سازندگان هدفون، روي جعبه محصول يا در وبسايت خود، مشخصات فني هر مدل را اعلام ميكنند تا بدانيد از هر هدفوني بايد چقدر انتظار داشته باشيد. هر چند براي انتخاب قطعي بايد هدفون را خودتان امتحان كنيد اما با دانستن كليات فني مقايسه هدفونها ميتوانيد پيش از انتخاب گزينههاي نهايي، مقايسه بهتري بين مدلهاي موجود داشته باشيد. بنابراين بد نيست شما هم با مهمترين فاكتورهاي فني تعريف كننده كيفيت و كارايي هدفون آشنا شويد.
مورد اول، توليد كننده صداست. تمامي هدفونها براي توليد صدا از پردهها يا ديافراگمهايي استفاده ميكنند كه درايو ناميده ميشوند. هرچقدر اندازه يك هدفون كوچكتر باشد، كار گذاشتن درايوهاي مناسبي كه بتوانند صداهاي مختلف را به درستي توليد كنند سختتر ميشود. به همين دليل آنچه قيمت هدفونهاي مختلف را تعيين ميكند، همين تعداد و قدرت درايوهاي آنهاست. هدفونهاي معمولي ارزانقيمت تو گوشي معمولا از دو درايو براي توليد صداهاي بم و زير استفاده ميكنند، در حالي كه هدفونهاي سطح بالا تا شش درايو مجزا دارند كه هر يك وظيفه توليد يك حوزه مشخص فركانسي را دارد. هرچند تمام سازندهها تعداد درايوهاي به كار رفته در محصول خود را مشخص نميكنند اما به عنوان يك قانون كلي ميتوانيد اينطور تصور كنيد كه هر چقدر تعداد درايوها بيشتر، كيفيت و قدرت صدا و البته قيمت هدفون هم بيشتر.
مورد بعدي كه بايد به آن توجه كنيد، رنج فركانسي يا محدوده صداهاي قابل توليد توسط هدفون است كه به صورت دو عدد كوچك و بزرگ، مثلا 5 تا 35000 هرتز مشخص ميشود. بدون آنكه بخواهيم درگير جزئيات فني شويم، ميتوانيم اينطور خلاصه كنيم كه عدد كوچكتر صداهاي بم و عدد بزرگتر صداهاي زير قابل توليد را نمايش ميدهد. بنابراين هرچقدر عدد اول كوچكتر و عدد دوم بزرگتر باشد، هدفون ميتواند صداهاي بم و زير بهتري توليد كرده و در نتيجه صداي بهتري داشته باشد.
مورد نهايي كه در مشخصات هدفونها قابل مشاهده است و اهميت زيادي دارد، امپدانس آن است. اين عدد كه ميزان توان لازم براي فعالكردن درايوها را مشخص ميكند، نشان ميدهد كه هدفون براي استفاده با كدام دستگاهها مناسب است. امپدانس پايين به معني انرژي كمتر براي توليد صداست و به همين دليل هدفونهاي داراي امپدانس پايين براي كار كردن با گوشي، پلير يا ساير دستگاههاي قابل حمل كه توان خروجي محدودي دارند مناسبتر هستند. در حالي كه امپدانس بالا به معني نياز به آمپليفاير براي بهره بردن از تمام توان هدفون است. در نتيجه اگر براي كاربردهاي معمولي به دنبال يك هدفون هستيد، سعي كنيد محصولي را انتخاب كنيد كه امپدانس پايينتر از 70 اهم داشته باشد. اما اگر صداي بلند و فراگير با امكان اتصال به آمپليفاير مد نظر شماست، به دنبال امپدانس بالاتر باشيد.
از همه شكل، از همه طرح
مهمترين نكتهاي كه بايد هنگام خريد هدفون به آن توجه كنيد، مدل يا همان شكل فيزيكي آن است. هدفونها به سه دسته كلي دورگوشي، روگوشي و توگوشي تقسيم ميشوند كه هريك معايب و مزاياي خود را دارند. در ادامه نگاهي داريم به ويژگيهاي اصلي هر دسته.
هدفون هاي توگوشي
اين دسته كه كوچكترين و قابل حملترين (و شايد به همين دليل پراستفادهترين) نوع هدفونها هستند، درون گوش شما جا گرفته و صدا را مستقيما داخل كانال گوش پخش ميكنند. هرچند به دليل اندازه كوچك اين هدفونها، بايد از درايوهاي كوچك در آنها استفاده شود اما به دليل كيپ شدن گوش و ايزوله شدن صدا، معمولا صداي باكيفيتي دارند و انواع گرانقيمتتر آن ميتوانند صداهاي بم را هم به خوبي توليد كنند. هرچند به دليل سايز كوچك و راحتي حمل و نقل، اين دسته معمولا به عنوان هدفون همراه گوشي يا ساير وسايل پخش الكترونيك به خريدار تحويل داده ميشوند اما مسلما بهترين صدا را در ميان هدفونها ندارند. بهعلاوه تحمل يك شيء خارجي در گوش براي مدتهاي طولاني ميتواند آزاردهنده باشد و حتي باعث تحريك يا ايجاد درد در كانال گوش شود. به همين دليل هم بسياري از كاربران ترجيح ميدهند تا براي داشتن صداي بهتر يا راحتي بيشتر در زمانهاي طولاني از انواع هدفون روگوشي يا دورگوشي استفاده كرده و هدفونهاي تو گوشي را براي موقعيتهاي ضروري مثل ورزش يا مسافرت نگه دارند.
هدفون هاي روگوشي
اين گروه از هدفونها از درايوهاي بزرگتري برخوردار هستند و طراحي آنها به گونهاي است كه دقيقا روي گوش شما را پر كنند. هدفونهاي رو گوشي معمولا از يك هدبند براي نگه داشتن گوشيها روي گوش استفاده ميكنند و در نتيجه بزرگتر و سنگينتر هستند اما به همين دليل هم فضاي كافي براي قرار دادن درايوهاي بزرگتر و باكيفيتتر وجود دارد و اين هدفونها صداي بسيار شفافتر و پرحجمتري نسبت به انواع تو گوشي توليد ميكنند. البته برخي كاربران حس پرس شدن گوش براي مدت طولاني را دوست ندارند و در ضمن اين هدفونها بزرگ و دست و پا گير هستند. بنابراين بيشتر كساني به دنبال اين هدفونها ميروند كه بيشتر به صدا اهميت ميدهند تا راحتي استفاده و جابهجايي.
هدفون هاي دور گوشي
اين دسته كه بزرگترين، باكيفيتترين و البته گران قيمتترين هدفونها را شامل ميشوند، مانند روگوشيها از هدبند و گوشيهاي بزرگ خارجي استفاده ميكنند. اما تفاوت آنها با انواع روگوشي، سايز كاپ روي گوشي است كه فضاي بيشتري دارد و دور گوش شما را كاملا دربر ميگيرد. اين هدفونها به دليل داشتن درايوهاي بيشتر و بزرگتر و نيز احاطه شدن گوش با گوشي، از صدايي قويتر، پرحجمتر و باكيفيتتر از ساير انواع هدفون برخوردارند و البته صداي بيرون هم كمتر به گوش كاربر ميرسد. سايز درايو در اين دسته از هدفونها معمولا 45 ميليمتر يا بيشتر است كه اجازه توليد صدايي بلندتر و با جزئيات بيشتر را به آنها ميدهد. البته اين كيفيت به قيمت وزن و حجم زياد دور گوشيها تمام ميشود و اين دسته تنها مناسب كساني است كه ميخواهند در يك محل ثابت مثل دفتر كار، استوديو يا منزل به موسيقي گوش بدهند و خيلي قصد جابهجا شدن با آن را ندارند.
پشت باز يا بسته؟
يكي از مواردي كه تاثير زيادي بر كاربرد هدفون دارد، بسته يا باز بودن پشت محفظه گوشي است. از آنجا كه درايور هدفون صدا را در دو جهت داخلي و خارجي توليد ميكند، بسته يا باز بودن انتهاي گوشي تاثير زيادي بر جنس صدا و البته راحتي اطرافيان خواهد داشت. هدفونهاي داراي پشت باز، صداي زندهتر و بازتري توليد ميكنند و گوش كردن به آنها براي مدتهاي طولاني راحتتر است، هرچند ديگران هم صداي موسيقي شما را خواهند شنيد و در نتيجه استفاده از آنها در فضاهاي عمومي راحت نيست. هدفونهاي داراي پشت بسته از طرف ديگر، صداي خروجي را محدود ميكنند و همچنين ميزان ناچيزي از صداي بيرون را به داخل راه ميدهند. در نتيجه، صداي اين هدفونها شديدتر است و احساس ميكنيد كه از درون سر خود صداي موسيقي را ميشنويد. هرچند به دليل نبود خروجي صداي بيروني، استفاده از اين هدفونها در مكانهاي عمومي مناسبتر است اما برخي كاربران حس صداي اين هدفونها را دوست ندارند و آن را در قياس با هدفونهاي پشتباز مصنوعيتر و محدودتر ميدانند. در نهايت بايد گفت انتخاب پشت بسته يا باز كاملا به سليقه شما و كاربرد مورد نظرتان باز ميگردد اما در هر صورت بايد به راحتي اطرافيان در كنار كيفيت صداي موسيقي مورد علاقهتان هم فكر كنيد.
قابليتهاي ويژه
جدا از كيفيت صدا و شكل بدنه هدفون، قابليتهاي ديگري هم هستند كه ميتوانند براي برخي كاربران بسيار كاربردي باشند. به همين دليل شركتهاي سازنده مدلهاي مخصوص با قابليتهاي ويژهاي توليد ميكنند تا نيازهاي اين كاربران خاص را پاسخگو باشند. در ادامه سه تا از اصليترين اين قابليتها را بررسي ميكنيم.
نويز كنسلينگ
همانطور كه گفتيم، بسته يا باز بودن پشت هدفون در ميزان صداي ورودي از محيط بيرون دخيل است و هدفونهاي پشت بسته تا حد زيادي صداي بيرون را خنثي ميكنند اما اگر در محيطهاي بسيار شلوغ كار يا زندگي ميكنيد يا دوست داريد بدون زياد كردن بيش از حد صدا از شر نويز محيطي راحت شويد، بايد به سراغ هدفونهاي پيشرفته داراي فناوري نويز كنسلينگ يا دفع نويز محيطي برويد. در اين فناوري، به كمك ميكروفونهاي فعال موجود در بيرون هدفون، صداهاي محيط تحليل شده و نويز با فركانس مخالف توليد ميشود تا با خنثي كردن اثر صداهاي بيروني آرامش و سكوت بيشتري در اختيار شنونده قرار بگيرد. البته اين فناوري قادر به دفع صداهايي كه تغييرات زيادي دارند نيست، چرا كه سيستم نميتواند به سرعت فركانسهاي مختلف را دريافت كرده و سيگنال مناسب براي خنثي كردن اثر آنها را توليد كند. اما اگر در محيط شلوغي هستيد كه صداهاي تكراري و يكسان دارد، مثل كارخانههاي صنعتي، صداي سيستم تهويه يا صداي مداوم داخل قطار يا هواپيما، انتخابي بهتر از اين هدفونها نخواهيد داشت.
يك دسته تخصصي ديگر از هدفونها، مخصوص بازيكنان بازيهاي كامپيوتري طراحي و توليد ميشوند و به هدفونهاي گيمينگ هم معروف هستند. اين هدفونها كه معمولا مجهز به ميكروفون هم هستند و در واقع هدست محسوب ميشوند، داراي قابليتهاي به خصوصي هستند كه آنها را براي بازيهاي كامپيوتري ايدهآل ميكند. برخي از هدفونهاي گيمينگ قادر به شبيهسازي صداي مجازي فراگير هستند، در حالي كه برخي ديگر با ارائه صداي دالبي 7.1 كانال واقعي كاربران را به خود جذب ميكنند. اين قابليتها براي تشخيص جهت صدا كه در بازيهاي كامپيوتري و بهخصوص شوترهاي اولشخص بسيار كاربرد دارد، مفيد است. همچنين اكولايزرهاي به كار رفته در اين دسته از هدفونها براي شنيدن صداي گفتوگو بهينهسازي شده و حتي در شلوغترين شرايط هم ميتوانيد صداي همتيميها يا ديالوگهاي مهم بازي را هم بشنويد.
هدفونهاي بيسيم
يكي از بزرگترين مشكلات كاربران با هدفونها سيمهاي آنهاست كه حتما شما هم تجربه باز كردن گره كور سيمهاي آنها را چند باري داشتهايد. در سالهاي اخير و با پيشرفت فناوري ارتباطات بيسيم، هدفونهاي بيسيم هم وارد بازار شدهاند كه كاربران را از شر درگيري دائمي سيمهاي رابط خلاص ميكنند. البته اين به قيمت از دست رفتن كيفيت صدا تمام ميشود و بدون شك هيچ هدفون بيسيمي نميتواند كيفيت صداي مدلهاي سيمدار را داشته باشد. هدفونهاي بيسيم از سه فناوري عمده مادون قرمز، فركانس راديويي و بلوتوث استفاده ميكنند كه موارد اول و دوم تقريبا امروزه منسوخ شدهاند، هرچند ممكن است براي كاربردهاي خاص هنوز هم انتخابهاي مناسبي باشند اما پرطرفدارترين دسته كه به دليل قابليت اتصال راحت با دستگاههاي هوشمند پركاربردتر هم هستند، هدفونهاي بلوتوث استريو هستند كه اين روزها در مدلها و شكلهاي مختلف در بازار وجود دارند. به لطف پيشرفتهاي فناوري بلوتوث در يكي، دو سال اخير و بهتر شدن سرعت و كيفيت اين هدفونها، ديگر شاهد تفاوت كيفيت چشمگير بين آنها و انواع سيمدار نيستيم و اين اختلاف كيفيت براي بسياري از كاربران قابل تشخيص نيست. همچنين با توجه به روند موجود در توليد گوشيهاي هوشمند كاملا ضدآب، به احتمال زياد در آينده شاهد رشد و توسعه بيشتر فناوريهاي مرتبط با اين هدفونها از جمله باتريهاي مورد استفاده در آنها، شاهد رواج بيشتر اينگونه هدفونها در ميان كاربران خواهيم بود.